Op 21-22 november 2019 gaat het 10de BRK-APROA colloquium door in het Auditorium Lippens van de Koninklijke Bibliotheek van België in Brussel.
Een kunstwerk of een object van het cultureel erfgoed is geen onbeschreven blad. Wanneer men het object aan een conservator-restaurateur voor een behandeling toevertrouwt, heeft dit al een lange geschiedenis achter de rug. Ontworpen en vervaardigd door een kunstenaar of ambachtsman, is het leven van een kunstwerk onderhevig aan tal van wisselvalligheden. Het colloquium handelt niet over de impact van de tijd op een kunstwerk, maar focust op de conservatie-restauratiebehandelingen die in de loop der tijd werden uitgevoerd ‘met de beste bedoelingen’. Het is van het grootste belang om de realiteit van het object te bekijken, en alles wat er al mee gebeurd is. Daarna dient nagedacht over welke middelen de conservator-restaurateur beschikt, die een nieuwe behandeling gaat uitvoeren.
Elke conservator-restaurateur, zowel vroeger als nu, werkt in de context van zijn tijd, met materialen, technieken en denkbeelden die op dat moment gelden. Maar alles evolueert en wat toen zo veelbelovend leek, blijkt achteraf gezien niet altijd een gelukkige keuze. Er worden ‘fouten’gemaakt, er doen zich ongelukken of onverwachte situaties voor.
Hoe deze behandelingen aanpakken als conservator-restaurateur? Bepaalde materialen en technieken blijken immers na verloop van tijd nefast te zijn voor het behoud van het werk. Sommige restauratiemethodes, gebaseerd op onjuiste of verouderde premissen, worden later tegengesproken door onderzoeken en door de huidige toestand van het object. Hoe kunnen we in dat geval ingrijpen om te verhelpen aan de nadelige gevolgen van een vorige behandeling? En wanneer moeten we overwegen om deze vroegere interventies te beschouwen als onderdeel van de geschiedenis van het object en ze als zodanig te respecteren in plaats van in te grijpen?
En tot slot, ook onze behandelingen zijn maar een fase in het lange verhaal van een kunstwerk, een momentopname in zijn geschiedenis. De interventies van nu zullen op hun beurt door onze opvolgers geëvalueerd worden. Zelfs een minimale behandeling is een ingreep en absolute reversibiliteit is weliswaar een na te streven ideaal, maar anderzijds ook een onhaalbare mythe. Wat zijn de gevolgen van de interventies van vandaag voor de restaurateurs van morgen?
Gerestaureerd met de beste bedoelingen / Restauré avec les meilleures intentions/ Restored with the best intentions
Brussel /Bruxelles, Auditorium Lippens, Koninklijke Bibliotheek / Bibliothèque Royale