Een meubel op schaal, pronkstuk of meesterstuk?

Pronkstuk of meesterstuk?

Brigitte werkt aan een meubel op schaal gemaakt (ongeveer schaal 1:3), een pronkstuk of mogelijk een meesterstuk. Het meubel heeft de vorm van een cilinderbureau met een opzetdeel. Het interieur toont een eindeloze variëteit aan kistjes met verschillende inhoud, van likeurkeldertje tot fournituren set, van verschillende spelletjeskistjes tot scheerset. Alle kistjes zijn op creatieve wijze achter kleppen en schuifjes verborgen. De stijlkenmerken, de gebruikte technieken en materialen duiden op een vervaardigingsdatum van rond 1800.

Diverse collega’s (o.a. de meubelrestauratoren van het Rijksmuseum) hebben zich verdiept in het meubel op schaal, maar tot dusver heeft nog niemand de historie van het meubel of het gebruik ervan volledig in kaart kunnen brengen. Wat is de functie van dit meubel? Voor wie en door wie is het gemaakt? Hoe pak je de restauratie van een dergelijk meubel aan? Wat ga je conserveren, wat ga je restaureren? Belangrijke vragen over het meubel en de restauratiebehandeling, waarover Brigitte graag met collega’s wilde sparren. Daarom werd deze bijeenkomst georganiseerd. De 14 aanwezige restauratoren hebben zich gebogen over dit meubel en hun ideeën en bevindingen over het materiaal, toegepaste technieken en over de inhoud gedeeld.

De conditie van het meubel

Het meubel op schaal (en zijn inhoud) is erg compleet, maar de conditie is matig tot slecht. Draaiende en schuivende delen functioneren soms moeizaam. Sommige onderdelen passen niet meer op hun bedoelde plek vanwege krimp en vervormingen. Het meubel is in particulier bezit. Hierdoor is een puur conserverende behandeling vaak niet afdoende,  omdat de omgevingscondities niet zo optimaal zijn als in een museum of instelling. Bovendien er nog sprake van een zeker daadwerkelijk gebruik. Dit zijn aspecten waar rekening mee moet worden gehouden tijdens de behandeling. Brigitte heeft gedemonstreerd wat ze tot dusver heeft uitgevoerd. Alle werkzaamheden betreft de vele profiellijsten en fineer en de constructieve werkzaamheden betreft de ombouw van de kast werden gedemonstreerd. Zo ook de nog uit te voeren werkzaamheden en de vraagstukken zoals bijvoorbeeld de krom getrokken klep en onderdelen van een aantal kistjes en het schoonmaken van sommige delen beslag.

Gepolychromeerde delen (pootjes en hoofd-en-voeten van de kariatiden) werden door schilderijen, lijsten en polychromie-collega Josien van der Werf behandeld. Ontbrekend messing beslag is door metaal-collega  Rosalijn van IJken aangevuld.

Brigitte stelde in zijn algemeenheid aan de groep de vraag hoe nu verder te gaan. Omdat iedere aanwezige als restaurator wel ervaringen heeft met behandeling van de gepresenteerde problemen bij meubels werd er gediscussieerd over mogelijke behandelingen en het succes daarvan. Maar ook of bij ingrijpen de remedie niet erger is dan het kwaad; moet je in sommige gevallen wel ingrijpen of het beter zo laten?

Tot slot

Het werkbezoek was een gezellige, maar ook waardevolle middag waarin veel kennis is uitgewisseld. Als de restauratie-behandeling gereed is en er wellicht meer bevindingen over de herkomst gedaan zijn, wordt er mogelijk nog een bijeenkomst georganiseerd om de resultaten van de behandeling van dit bijzondere meubel te bespreken en te tonen. Mocht er iemand informatie of ideeën hebben over dit meubel of soortgelijke meubels, dan horen wij dat graag via meubel@restauratoren.nl of brigitte@brigittetaal.nl.

Wil je deelnemen aan werkbezoeken of er zelf een organiseren? Word dan lid van de werkgroep