Tekst: Masja Arnouts, in samenwerking met Annemiek van Stokkom, Tonnie Rijken en Annelies Toebes.

Foto’s: Annemiek van Stokkom.

Donderdag 3 oktober 2019 zijn we allen te gast bij het Palazzo Panciatichi waar we door host Vitaliana Floresta een uitleg krijgen over de restauratie van een muurschildering (+/- 1750). Annelies Toebes is onze tolk/ vertaler.
De studenten van het Palazzo Spinelli werken aan de muurschildering in een ruimte die later zal dienen als vergaderzaal. Het onderwerp is de bevrijding van Jeruzalem waarbij voor romantische scènes is gekozen. De bevrijding van Jeruzalem is een beroemd episch gedicht van Torquato Tasso uit 1575.

De restauratie ging gepaard met 4 problemen:
1. de muurschilderingen zijn geschilderd met ei-tempera en dus watergevoelig.
2. de muurschilderingen waren erg vuil door olielampen (roet), verkeer (smog) en rook (nicotine).
3. er zijn breuken en scheuren in de muren ontstaan omdat er een verdieping op was gebouwd.
4. lekkage en brand in een rookkanaal.

Het schoonmaken van de muurschildering is uitgevoerd met Japans papier en een zeep. Het reinigen is uitgevoerd met een gel van methylcellulose met alcohol en shellsol. De oude vullingen heeft men zoveel mogelijk laten zitten, anders moest er weer water worden gebruikt voor de nieuwe vullingen.

In 2012 zijn de scheuren geconsolideerd en is een tussenvloer aangebracht. Deze tussenvloer is verankerd in de twee draagmuren, de andere twee muren zijn binnenmuren. Eerder was de vloer op het hout verankerd. Het verschil in de ontstane scheuren is duidelijk te zien (zie foto 2 en 3). Tegenwoordig is de straat voor verkeer afgesloten om zo zoveel mogelijk trillingen te voorkomen.

Foto 2: detail, scheur in binnenmuur
Foto 3: detail, scheur in dragende muur

Bij de entreedeur zijn er 3 losse panelen geplaatst. Dit had te maken met de lekkage en brand die in het rookkanaal ontstaan was. De beschilderingen zijn 3 strappo’s en met de originele muurschildering samengevoegd. De vuile vernislaag is met een oplossing van aceton verwijderd.

De beroemde restaurator Dino Dini heeft de eerdere restauratie uitgevoerd. Men wilde meer informatie over de restauratie en uiteindelijk is er in Rome informatie over deze werkzaamheden gevonden. De restauratie werd in 1965 uitgevoerd. Het krantenpapier aan de achterkant van de muurschildering was daarvoor het bewijs en ook dit papier is gerestaureerd door de papierafdeling.

Bijzonder is dat de omlijsting (marmerimitatie) van de drie deuren op verschillende ondergronden is uitgevoerd. Namelijk hout, steen en stuc.

Foto 4: een van de omlijstingen

De studenten werken momenteel aan het houten cassettenplafond en met name aan een goede aansluiting met de muur. Verder wordt het verschil in kleur gecorrigeerd tussen de “vuile” kleuren (van de eerdere restauratie) en de originele kleuren (na de reiniging). Daaraan voorafgaand zullen eerst de wanden verder worden gereinigd.

Ongeveer 30 studenten onder leiding van 6 begeleiders hopen de restauratie van deze kamer eind december 2019 af te hebben.