Vandaag heeft de Raad voor Cultuur zijn advies aan de minister uitgebracht over de Basisinfrastructuur 2021 – 2024. Het budget van de BIS is ten opzichte van de vorige periode verruimd, vanwege extra middelen die het huidige kabinet aan de cultuurbegroting heeft toegevoegd. De Raad voor Cultuur heeft van de 220 aanvragen er 107 positief beoordeeld, hiervan zijn 55 nieuwe aanvragers. 8 instellingen kregen een ‘nee, tenzij’-advies en moeten een nieuw plan schrijven. 105 aanvragen werden afgewezen, waarvan er 100 ook in de vorige periode niet in de BIS zaten. De minister maakt op Prinsjesdag de definitieve besluiten bekend.
Met het toelaten van een groot aantal nieuwkomers wil de Raad verbreding, vernieuwing en geografische spreiding bewerkstelligen. Dat betekent een verschuiving naar nieuwe genres en weg van de Randstad. In de BIS komt ruimte voor musical, urban arts, muziekensembles, popmuziek, e-culture, regionale musea en ontwerp. Deze verschuiving betekent echter ook dat een klein aantal instellingen uit de BIS verdwijnt, hetgeen voor deze organisaties ingrijpend is.
Corona
Ondanks de Coronacrisis heeft de Raad voor Cultuur een vernieuwend advies willen afgeven. Het gevaar is echter dat het nieuwe bestel een soort luchtkasteel blijft, gelet op de precaire situatie waarin we verkeren. De Raad gaat in de inleiding kort in op de Coronacrisis, maar besteedt weinig woorden aan de zorgwekkende situatie waarin de sector verkeert: door de crisis is het weerstandsvermogen van instellingen aangetast en is het zeer onzeker in hoeverre de (lokale) infrastructuur, waar al dit aanbod moet gaan landen, intact blijft: zullen de instellingen in staat worden gesteld om de productie te continueren en makers aan het werk te houden? Als er geen tweede steunpakket voor cultuur komt, dan zullen veel culturele instellingen de periode 2021 – 2024 niet halen in de 1,5 meter economie.
Knellend budget
De Raad voor Cultuur geeft aan in alle sectoren meer kwaliteit aan te treffen dan er gehonoreerd kan worden. Dit is extra problematisch in de podiumkunsten, aangezien inmiddels bekend is dat ook bij het Fonds Podiumkunsten minder gehonoreerd kan worden dan er is aangevraagd, mede vanwege een bezuiniging van € 8,6 miljoen (200 aanvragen in behandeling genomen, waarvan er 70 kunnen worden gehonoreerd; op dit moment financiert het Fonds 112 instellingen). Dit brengt de diversiteit en spreiding van aanbod in gevaar, en op termijn de internationale kwaliteit en reputatie van de podiumkunsten.
Codes
Uit het advies blijkt dat veel instellingen hebben geworsteld met de codes voor fair practice en voor diversiteit en inclusiviteit. De Raad schrijft: “Sommige instellingen geven in hun aanvraag expliciet aan dat ze alleen kunnen voldoen aan de Fair Practice Code als er extra steun vanuit het ministerie komt, anderen hebben de gevolgen van fair pay verwerkt in hun begroting en bij weer anderen is niet honderd procent duidelijk of dit is gebeurd.” Ook besteden de aanvragers weinig aandacht aan de andere aspecten van de code, zoals fair share en fair chain. De verantwoording vergt dus nog veel aandacht en tussentijdse monitoring; daarbij zijn voldoende middelen een voorwaarde. Wat betreft de Code Diversiteit en Inclusie valt het de Raad op “dat er vaak meer inspanningen worden verricht op het vlak van programma en publiek dan op het gebied van personeel en partners, en dat de meeste instellingen langs een beperkt aantal dimensies werken aan diversiteit.” Inclusiviteit vraagt om permanente zelfreflectie van iedereen in de culturele sector. Daar is nog een lange weg te gaan. Aan de actualiteit van dit moment valt zeer weinig toe te voegen.
Steun: betuigingen en oproepen
Door de coronacrisis en de gezondheidsmaatregelen verkeert de culturele en creatieve sector in grote nood, zowel het gesubsidieerde als het ongesubsidieerde deel, de werkenden en de instellingen, klein en groot, in de Randstad en in de regio. Tegelijkertijd zien we een grote dynamiek op gang komen om de cultuur te redden:
> Vanuit de politiek, waar PvdA, GroenLinks en de SP onlangs drie amendementen hebben ingediend om de sector door de coronacrisis te loodsen.
> Vanuit het Koninklijk Huis, door de Koning die na zijn bezoek gisteravond aan het Nationale Theater zijn steun uitsprak voor de zwaar getroffen sector en daarbij expliciet de zzp’ers en werknemers, voor en achter de schermen, noemde.
> En vanuit de culturele en creatieve sector zelf, waar al sinds afgelopen zaterdag Cultuur in Actie loopt, live te volgen, waar honderden kunstenaars en medewerkers uit alle disciplines vanuit de DeFabrique in Maarssen aan meewerken. Alle interviews en statements zijn terug te zien. Vanavond is de minister daar aanwezig, morgen wordt de actie groots afgesloten.
> Ook lopen er op dit moment vele petities, steunbetuigingen en fondswervingsacties. Teken ook en doe mee! LiefdeVoorMuziek, DoeMeeMetJeAOW, IkWilWelCultuur, RedDeCultuur.