Uitnodiging werkbezoek ‘De Berkhoff’ op 24 mei 2017

Een serie werkbezoeken Monumentale schilderkunst (1900-2000)

 

De werkgroep Historische Binnenruimten organiseert een serie werkbezoeken ‘monumentale schilderkunst (1900-2000)’, een initiatief i.s.m. het project Leren van restauratieve ingrepen aan muurschilderingen uit de moderne tijd van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Het eerste bezoek is op 24 mei.

 

Uitnodiging werkbezoek ‘De Berkhoff’

Voor ons eerste werkbezoek in de serie zijn wij op woensdag 24 mei te gast bij ‘De Berkhoff’, een gemeentelijke monument in Amsterdam. De centrale hal van dit door architecten Ulrich en Kamphuis ontworpen gebouw is door kunstenaar Cornelis (Cor) Dik in 1956 voorzien van een grote, over twee verdiepingen lopende, fresco-schildering (864 x 360cm en 868 x 386 cm). Na decennialang verstopt te zijn achter voorzetwanden is het sinds 25 april jl. weer in het zicht!

 

Fig. 1. Fresco Cor Dik, Berkhoffschool, Amsterdam, 1956. Foto: uit documentatie Iris Dik	Fig. 2. Fresco Cor Dik na gedeeltelijke ‘bevrijding’, 2016. .Foto: Karin van der Lem	Fig. 3. Fresco Cor Dik onthuld, 25 april 2017. Foto: Karin van der Lem

 

Tijdens het werkbezoek wordt een toelichting gegeven door diverse betrokkenen die bij dit restauratieproject betrokken zijn. Daarnaast zullen wij ons gezamenlijk buigen over de restauratieproblematiek, en over de uitdaging die het behoud van deze muurschildering met zich meebrengt in relatie tot de nieuwe gebruiker van het pand: een speciaal voortgezet onderwijsinstelling. De dag wordt afgesloten met een borrel in de op een loopafstand gelegen stadsboerderij.

 

De werkgroep Historische Binnenruimten nodigt je van harte uit om de schildering vooraf aan de restauratie te bekijken en te bespreken. Dit werkbezoek komt tot stand i.s.m. Bureau Monumenten en Archeologie en de RCE. De gemeenteraad van heeft vorig jaar oktober de waarde van naoorlogse monumentale kunst in Amsterdam erkend en bekrachtigd dat er iets moet gebeuren om deze te behouden. De Rijksdienst werkt aan het project Leren van restauratieve ingrepen aan muurschilderingen uit de moderne tijd om de omgang met muurschilderingen te professionaliseren.

 

Locatie werkbezoek ‘De Berkhoff’ (voormalige banketbakerschool)	Borrel ‘De Vergulden Eenhoorn’ (vm stadsboerderij)
Wibautstraat 220	Ringdijk 58
Amsterdam	Amsterdam
Routebeschrijving	Routebeschrijving
Op loopafstand van het Amstelstation, waar in de centrale hal de met Keimverf vervaardigde muurschilderingen van Peter Alma te bewonderen zijn!	Op loopafstand van de Berkhoffschool
Datum: woensdag 24 mei 2017

 

Tijd: 14.00-17.00 uur met aansluitend een borrel .

 

Aanmelden

Je kunt je opgeven t/m 19 mei via het aanmeldformulier. Inschrijving gaat op volgorde van binnenkomst. Er is een maximum aantal deelnemers, als die wordt overschreden werken we met een wachtlijst.

 

Kosten

De deelname is gratis. Liefhebbers kunnen na afloop op eigen kosten gezamenlijk wat gaan drinken of eten in ‘De Vergulde Eenhoorn’.

 

Omschrijving project

In de hal van de voormalige Berkhoffschool is achter voorzetwanden na jarenlange opsluiting de muurschildering van Cor Dik uit 1956 onthuld. De schildering beslaat zowel de achterwand van de begane grond als van de eerste verdieping. Cor Dik (1906–1975) overtuigde de architect Willy Ulrich om een groot fresco over twee etages te realiseren in diens nieuwe gebouw voor de Banketbakkersschool in Amsterdam Oost. Hij werkte, zo vertellen zijn dagboeken, maandenlang aan het onder de knie krijgen van deze klassieke techniek waar hij nooit eerder mee gewerkt had. De schildering is eind jaren ’70 weggewerkt achter een voorzetwand. In 2016 is een deel van de beplating van deze wand verwijderd om een beeld te vormen van de condities van de wandschildering. Hieruit blijkt dat de wand met de muurschildering is betengeld middels houten balken waartegen de voorzetwand is geplaatst. Inmiddels is al het plaatmateriaal verwijderd. Naast bestaande schadebeelden (loszittende mortel, lacunes, mechanische schade) heeft het verwijderen van de houten betengeling de nodige schade aan de schilderingen veroorzaakt.

Met de geplande verbouwing van de centrale hal is door Archivolt Architecten in samenwerking met de gemeente Amsterdam een apart traject gestart voor de wandschildering van kunstenaar Cor Dik. Enkele vragen hierbij zijn welke kosten gemoeid zijn bij herstel van deze muurschildering en welke diverse opties er zijn voor het behoud op termijn. Op grond hiervan willen de eigenaar (gemeente Amsterdam) en gebruiker (Orioncollege) een weloverwogen keuze voor herstel kunnen maken. Een andere vraag die is gesteld in verband met de waardestelling van deze muurschildering is of het hier, zoals de kunstenaar beweert, een ‘echte’ fresco betreft. In Nederland is de frescotechniek maar zelden toegepast. Om die reden is het belangrijk om te onderzoeken of het hier daadwerkelijk een fresco techniek is die Cor Dik heeft toegepast en met welke materialen hij deze fresco dan vervaardigd heeft. En tot slot hopen we een discussie te hebben aangaande de wens van de opdrachtgever om de schildering na restauratie te beschermen in relatie tot de leerling populatie van het Orion; een school voor voortgezet speciaal onderwijs voor leerlingen van 12 tot 20 jaar die moeilijk tot zeer moeilijk leren.

 

 

De volgende betrokkenen geven toelichting op de werkzaamheden

14.00 – 14.10	Inloop, registratie en koffie/thee.
14.10 – 14.15	Welkomswoord door Bernice Crijns namens de werkgroep HB
14.15 – 14.35	Frederik Franken (gemeente Amsterdam) geeft namens Bureau Monumenten & Archeologie een introductie op het gebouw en vertelt over een inventarisatieproject van monumentale wandkunst in Amsterdam.
14.55 – 15.15	Iris Dik (kleindochter) vertelt over het leven, het werk en de muurschilderingen van Cor Dik in de voormalige banketbakerschool en de daar door hem toegepaste techniek.
15.15 – 15.45	Gelegenheid om de schildering van dichtbij te bekijken.
15.45 – 16.45	Karin van der Lem (restaurator historische binnenruimten) leidt de discussie in met een toelichting op de conditieopname en de restauratie- en behoudsproblematiek en de mogelijke oplossingen, waarbij rekening gehouden moet worden met de nieuwe huurder en de gebruikers van het pand: middelbare scholieren met een ‘rugzakje’.
17.00	Gezamenlijke wandeling naar de stadsboerderij ‘De Vergulden Eenhoorn’ met een afsluitende borrel (voor eigen rekening).