Totaalkunstwerk De Nollen

Oprichting KIDOR

Michiel Overhoff, Karin van der Lem en Jasmijn Krol hebben de werkgroep Kunst In De Openbare Ruimte (KIDOR) opgericht. Als eerste activiteit voor de leden heeft de werkgroep een excursie georganiseerd naar De Nollen in Den Helder. Tijdens de excursie werd de werkgroep rondgeleid door het bijzondere totaalkunstwerk De Nollen van de kunstenaar Rudi W. van de Wint door Gijs van de Wint, een van de twee zonen van de kunstenaar. Ook werd er uitgebreid stilgestaan bij de pilot restauratie van Aether II.

Introductie

De dag startte met een ontvangst met koffie, thee en soep in de ontvangstruimte. Michiel Overhoff (Restaurator Keramiek, Steen en Glas) begon de dag met een welkomwoord en een toelichting over het belang van de werkgroep Kunst in de openbare ruimte waarin het interdisciplinair samenkomen van specialisten ontzettend waardevol is.

Gijs van de Wint startte de rondleiding met een introductie over De Nollen. Van 1980 tot 2006 werkte kunstenaar R. W. van de Wint op dit braakliggend duingebied in den Helder aan de realisatie van een totaalkunstwerk vol grote beelden en bouwsels. Deze werden verbonden met het duinlandschap dat de kunstenaar ‘boetseerde’ door middel van de beplanting. Na het overleiden van R. W. van de Wint in 2006 namen zijn zoons Gijs en Ruud van de Wint het onderhoud en de realisatie van de nog niet uitgevoerde plannen over. Ze onderhouden de beplanting, beelden en bouwsels en zetten zich in voor de realisatie van een museum naast het duingebied waar de werken op doek van R. W. van de Wint kunnen worden tentoongesteld.

Beheer en Behoud van De Nollen

Tijdens de rondleiding werd uitgebreid stilgestaan bij het maakproces van de reusachtige metalen beelden en de problematiek bij het plaatsen en het onderhoud. Gijs vertelde dat sculpturen uit de openbare ruimte soms worden teruggegeven en hier op De Nollen een nieuwe plek krijgen. Gezien de kolossale grootte van de sculpturen kan dit een enorme onderneming zijn.

De Trap

Gijs vertelde dat R. W. van de Wint een stalen trap van 18 meter hoog maakte voor stichting nabestaande Tenerife. Deze trap wilde hij ook op De Nollen plaatsen. Hij maakte daar een begin mee die zijn zoons, na zijn overlijden, verder hebben afgemaakt. Gijs vertelde over de voorbereiding voor het plaatsen van de kollossale kopie van 9 meter. Tijdens de rondleiding lag de trap nog opgeslagen in het atelier. Inmiddels is het beeld geplaatst! Een artikel hierover werd op 25 november in het Noordhollands Dagblad gepubliceerd: https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20211125_80447953?utm_source=google&utm_medium=organic

Tot slot

Tot slot werd ook de conserveringsproblematiek besproken. De kunstenaar experimenteerde met verschillende materialen en deze gaan niet altijd hand in hand met de buiten omstandigheden in het duingebied. Een goed voorbeeld hiervan is Aether II. In deze beschilderde koepel, bestaande uit onder andere cortenstaal, beton, purschuim, stuc en verschillende olieverflagen, ontstonden veel problemen in de conservering die niet makkelijk te verklaren zijn.

Tijdens de rondleiding werd uitgebreid stilgestaan bij het onderzoek en de pilot restauratie in Aether II. Hier vertelde Jasmijn Krol (Post-Master student Historisch Binnenruimten UvA) over het onderzoek en de pilot restauratie die werden uitgevoerd door de opleiding Conservering & Restauratie aan de Universiteit van Amsterdam onder leiding van Karin van der Lem (Restaurator Historische Binnenruimten). Aether II is gemaakt in de periode 1996-2006. De conditie van de verflaag was de laatste jaren sterk achteruitgegaan, er ontstond schimmel die zich snel ontwikkelde, er was een witte uitbloei zichtbaar en er vormde zich verschillende kleuren druppels op het oppervlak. Tijdens de pilot restauratie werden verschillende tests gedaan om de schimmelbloei zo goed mogelijk te verwijderen. Ook werd een vernis test opgezet om de juiste verzadiging terug te brengen.

De rondleiding eindigde bij de werkplaats. Hier vertelde Gijs over verschillende maakprocessen van de beelden en de toekomstige plannen met het museum. In de grote werkplaats was ook de reusachtige metaalpers te bewonderen waarmee R. W. van de Wint meerdere sculpturen heeft gecreëerd.

We sloten de middag af met een uitgebreide borrel met hapjes. We willen Gijs, Ruud en de vrijwilligers van De Nollen hartelijk bedanken voor hun tijd en gastvrijheid. Het was een ontzettend interessante dag. De Nollen is een hele bijzondere plek en mede doordat er zoveel restauratoren en specialisten van verschillende disciplines en achtergronden aanwezig waren ontstonden er gedurende dag interessante dialogen en discussies waarbij er veel kennisoverdracht was. Dit onderstreepte ook de noodzaak van de oprichting van deze werkgroep.

Iedereen die er niet bij kon zijn raden we aan om het bijzondere totaalkunstwerk aankomende lente te bezoeken. De Nollen is tijdens de wintermaanden gesloten en gaat v.a. 31 maart weer open voor bezoekers. Het is mogelijk om met een gids een rondleiding over De Nollen te krijgen. Reserveren kan via: https://projectdenollen.nl

Santje Pander, Restaurator Historische Binnenruimten